Köpeklerde saldırganlık önemli bir davranış sorunudur. Bu durum, hayvan hastanelerinde en sık görülen sorunlardan biridir. Diğer davranış sorunları gibi, hırçın bir köpeğin tedavisi için hızlı bir çözüm yoktur. Köpek sahibi iyi bir yardım alıp zamanını ve sabrını işin içerisine kattığında hırçınlık kontrol edilebilir bir duruma gelir. Aşağıdaki yazıda saldırganlığı ve hırçınlığı kontrol etmenin yollarından ve baskın saldırganlık konusundan bahsedeceğiz.
Baskın saldırganlık nedir?
Köpeklerin çoğu, sahiplerinin durumu kontrol etmelerine meyillidir. Yavru bir köpek, sahibine bakarak ne yapması gerektiğini ve neleri yapmasına izin verildiğini öğrenir. Bazı köpekler ise bu durumlarda zorlanır. Baskın olarak saldırgan olan bir köpek bir insan ondan sevmediği bir şeyi yapmasını istediğinde hırlar, havlar, ısırır ve tırmalar. Bu durum eziyet edilen bir hayvanın durumundan farklıdır. Baskın olarak saldırgan olan bir köpek normal durumlarda diğer köpeklere göre çok farklı davranır. Köpek, bu tarz durumlarda insanın durumu kontrol etmesinden ziyade -yaptığı hareketlerle- durumu kendisi kontrol etmeyi ister. Bu köpekler yiyecek, oyuncak ya da uyuma alanlarına karşı hassas olabilir. Tarandıklarında ya da onlara direkt baktığınızda ya da cezalandırıldıklarında tepki sert verebilirler.
İlk başta bu durum bazı hallerde meydana gelebilir. Mesela; yemeğini yerken rahatsız edilmesi gibi. İlerleyen zamanda, tasmasını boynundan çıkarırken ya da koltuktan inmesini istediğinizde bu durum tekrarlayıp sıklaşmaya başlayabilir. Konu içinde bulunulan durum değil, kontrol sorunudur. Dövmek, tasmasından asmak, eğitim tasması gibi kötü muamele durumu düzeltmek yerine daha kötüye götür. Köpeğe “patronun kim olduğunu göstermek” durumu iyiye götürmek yerine köpek tarafından bir meydan okuma gibi algılanır ve köpeğe zarar verip saldırgan davranışını düzeltmesine yardımcı olmaz.
Baskın saldırganlık genellikle 18-24 aylıkken, köpeklerin daha çok sosyalleştikleri bir dönemde başlar. Nadiren 4-5 aylık yavru köpeklerde de aynı sorun görülebilir. Kısırlaştırmak ve yalnız bırakma gibi durumlar, bu davranış sorunu ortaya çıktıktan sonra yapılırsa fayda göstermez. Etkili yöntem davranış düzeltme çalışmaları ile -gerekirse- endişe giderici tıbbi ilaç tedavisidir.
Bu konuda ne yapılabilir?
1. Veterineriniz ile görüşüp köpeğinizin muayene edilmesi. Bazı fiziksel sorunlar köpeğinizi saldırgan yapabilir. Sara, hipotrotizm, kireçlenme, kalça çıkığı ve diş hastalıkları gibi bazı rahatsızlıklar köpeği saldırganlığa itebilir. Veterineriniz kan sayımı, tiroit testi gibi tetkikler isteyebilir.
2. Eğer köpeğinizin insanlara karşı saldırgan bir tutumu varsa, bu konu üzerine dikkatlice gidilmelidir. Oyun oynarken köpeğiniz sizi ısırıyorsa bu durumu göz ardı etmeyip bu davranışı durduracak yardımı almalısınız. Köpeğiniz yemek yerken önünden geçtiğinde size havlıyorsa, bu durumu ileride ısırmayacak olarak almamalısınız. Bu tür problemler erken teşhis edildiğinde çözümlenebilir. Başka bir insanı ısırmadan, korktuğunuz bir canavara dönüşmeden profesyonel bir eğitimciden ve veterinerden yardım almalısınız. Eğer böyle bir sorunu tek başınıza yenmeye niyetliyseniz, çok büyük bir sorumluluğu almayı baştan kabul etmeniz gerekir.
3. Egzersizleri artırın. Yeterli egzersiz yapan köpeklerde davranış bozuklukları daha az görülmektedir. Birçok eğitimci günde iki sefer 45-60 dakikalık bir egzersizi (yürüyüş gibi) yeterli görmektedir. Yürüyüş, eşya getirme (sopa atıp getirmesi gibi), yüzme, frizbi oynama, koşuya çıkma gibi egzersizler köpeğiniz için uygundur. Böylelikle köpeğinizin saldırganlık davranışını bastırmış olursunuz. Eğer köpeğiniz bu kadar egzersize alışık değilse yavaş yavaş egzersiz dozajını artırmanız gerekecektir. Eğer köpeğinizin bir sağlık problemi var ise, egzersiz konusunu veterinerinize danışınız. Tek başına egzersiz köpeğinizin saldırganlığına çare olmayacaktır, fakat bu egzersizler köpeğinizin gösterdiği saldırgan davranışların artmasını engelleyip azalmasına yardımcı olacaktır.
Saldırgan davranışı durdurmak;
Köpekler de birer bireydir. Bu nedenle her saldırganlık sorunu köpekten köpeğe değişir. Bu sorundan kurtulmak için bol bol okuyun ve öğrenin. Aşağıdaki püf noktaları baskın saldırganlık gösteren köpekler için etkilidir. Kendinize ve başkalarına karşı tehlikeli bir durum oluştuğunda profesyonel yardım almanız gerekliliğini aklınızdan çıkarmamalısınız.
Potansiyel tehlikeli durumların oluşmasını engelleyin ve kaçının. Köpekte saldırgan tutumu tetikleyen durumlardan kaçının. Uyurken kaldırmak, köpeğin direkt gözlerine bakmak, sarılmak gibi davranışlar köpeğinizi rahatsız edebilir. Yemeği verildiğinde hırlıyorsa, yemeği bittiğinde oyalanabileceği başka bir şey verin. Örnek olarak yemek sonrası top vermeniz, yürüyüşe çıkmak köpeğin dikkatini bu eğlenceli aktivitelere çevirecektir. Köpeğiniz sinirlenmeye başlıyorsa dikkatini başka yöne çekin. Tasmasını çıkarın, en sevdiği oyuncağı verin ve sizin yanınıza gelip oturmasını isteyin. Bunun yanında sadece yanından uzaklaşarak da sakinleşmesini sağlayabilirsiniz. Köpeğinizin hareketini kısıtlamayın, serbest ve rahat bir şekilde gezinmesine yardımcı olun.
Ağızlık kullanımı:
Eğer köpeğiniz birini ısırdı ise dışarıda ağızlık kullanmaya başlamalısınız. Evde kullandığı ağızlığın kenarları açık olmalı ki ağızlık sıkıntı his ettirmesin. Evde yalnız bıraktığınızda asla ağızlık ile bırakmayın. Kullanılan ağızlıkların köpeğin canını yakmayacak ve rahat olması için özen gösterin. Köpek taşıyıcı bir kutu içerisindeyken de sakın ağızlık ve tasma kullanmayın. Bu durum köpeğinizi daha da saldırgan hale getirebilir.
Köpeğinizin eğitiminde, istekleriniz yerine getirildiğinde mutlaka bir şekilde ödüllendirin. Köpeğiniz sizden bir şey istediğinde mutlaka karşılığında sizin bir isteğinizi yerine getirmeli (oturmak gibi). Kontrol daima sizde olmalı, köpekte değil. İsteğinizi yerine getirene kadar ona ilgisiz kalın, ağlarsa, ya da burnu ile sizi iterse yüz vermeyip, sakinleşmesini bekleyin. Daha sonra oturmasını isteyin ve onu sevin. Her eğitim sonrası onu yatırın ve sakin kalmasını sağlayın. Bu durumu topu atmadan önce, dışarı çıkmadan önce, oyun oynamadan önce mutlaka tekrarlayın. Günde bir kaç defa “otur” ve “bekle” komutları ile onu sevmeyi tekrarlayın.
Köpeğinize insanların onlardan üstün bir konumda olduğu hissini verin. İnsanların oturup yattığı koltuk, yatak gibi yerlere yatmamaları gerektiğini öğretin. Ayağa kalkıp patilerini üzerinize koymasına izin vermeyin. İnsanların üzerine atlamasına izin vermeyin. Kapının önüne geldiğinizde oturmasını söyleyin. Önce eve siz girin, o sizi takip etsin. Oynama zamanını ve oyunun bitiş zamanını tayin eden siz olun. Size bir şey getirip önünüzde bırakmasının alıştırmasını yapın. Her atıp tutma oyunu, köpeğinizin size oyuncağı getirmesi ile sona ersin ki oyun sonunda kazanan hep siz olun. Aileniz yemeği bitirdiğinde onun yemeğini verin ve yemeğini alana kadar beklemesini sağlayın.
Yukarıdaki egzersizlerin yapılması sırasında tüm aile fertlerinin katılımı önemlidir. Bu egzersizler belirli aralıklarla köpeğin ömrü boyunca devam etmelidir.
Bazen veteriner gözetiminde ilaç tedavisi gerekebilir. Bu durumlarda sabır önemlidir. İlaçların etki etmesi haftalar, belki sürebilir. Bu ilaçlar başka ilaçlar ile etkileşime girebileceğinden veterinerinizin köpeğinizin kullandığı diğer ilaçları da göz önünde bulundurması gerekmektedir.
Köpek sahiplerine kaynak;
Yukarıda da belirtildiği gibi en iyi başlama noktanız veterinerlerinizdir. Durumu analiz edip gerekirse ilaç tedavisi, gerekirse profesyonel yardım için sizi yönlendirecek kişi veterinerinizdir. Birçok veteriner davranış sorunları hakkında yardımcı olabilir. Bunun yanında köpek eğitimcilerinin de, ilaç tedavisi dışındaki sorunların çözümünde çok büyük yardımları dokunabilir.
Pethayat Bilgi Platformu
