Karaciğer yağlanması, hepatositlerde aşırı miktarda trigliserid birikmesiyle karakterize metabolik bir hastalıktır. Karaciğerin toplam ağırlığının %5’inden fazla trigliserid birikimi hepatik lipidozis olarak tanımlanmaktadır.
Kedilerde en sık görülen karaciğer hastalıklarından biridir. Her yaşta ve her ırk kedide hastalık oluşmakla birlikte dişi kediler, erkeklere nazaran daha çok etkilenmektedirler. İştahsızlık öncesi dönemde bir kedinin aşırı kilolu olması klinik hepatik lipidozis riskini artırmaktadır.
Hastalığın Gelişimi
*Hepatik lipidozis, kedinin stres ya da başka bir nedenden dolayı en az 2 hafta süren bir açlığı takiben oluşur. Kedinin vücudu enerji üretmek için yağları kullanmaya başlar. Ancak, kedinin metabolizması yağları gerektiği şekilde işleyemediği için yağ hücreleri karaciğerde birikme yapar ve karaciğerin işlevini yerine getirmesine engel olur.
*İştahsızlığa neden olan başka bir hastalık saptandığında hastalık sekunder hepatik lipidozis olarak tanımlanırken, aksi durumda primer veya idiopatik hepatik lipidozis terimi kullanılmaktadır. Karaciğer yağlanması, başka karaciğer hastalıklarına eşlik edebilir.
Hastalığın Belirtileri
*Hastalığın nedeni ve en açık görülen belirtisi iştahsızlıktır. Karaciğer yağlanmasının ilk safhalarındaki kedi biraz kilo kaybeder. Hastalığın ileri safhalarında kilo kaybı ciddi boyutlara ulaşır. Halsizlik, aşırı salya, kusma, sarılık (deri, kulak içleri ve diş etleri), zaman zaman aşırı miyavlama, genel durum bozukluğu, hayvanların sepetlerinde ilgisiz durması, bir köşeye girip saklanması, körlük ve koma gibi davranış bozukluklarıdır.
*Kedilerde hemen hemen tüm hepatik hastalıklarda ikterus görülebilmesine karşın, hepatik lipidozisin kedilerde gözlenen sarılığın en yaygın nedenlerindendir.
Hastalığın Teşhisi
*Aşırı kilolu bir kedinin iştahını kaybetmesi, veteriner hekimin karaciğer yağlanmasından şüphelenmesine yol açacaktır. Fiziksel muayene sonucunda kas kitlesinde azalma ve sarılık olduğu görülürse bu, büyük olasılıkla bir karaciğer hastalığı olduğu anlamına gelir.
*Hastalığın teşhisinde başlıca sitoloji, kan örneklerinin laboratuar analizleri ve biyopsi ile karaciğerin histopatolojik değerlendirmeleri önem taşımaktadır
Kedilerde hemen hemen tüm hepatik hastalıklarda ikterus görülebilmesine karşın, hepatik lipidozisin kedilerde gözlenen sarılığın en yaygın nedenlerinden biridir.
*Hastalığın ayrıcı tanısında mide-barsak hastalıkları, diğer kaynaklı hepatopatiler, anemiler, felin infeksiyöz peritonitis (FIP) ve leukoz göz önünde tutulmalıdır.
Tedavi
*Hastalığın tedavisi, hastalığın şiddetine ve diğer hastalıkların varlığına bağlı olarak değişmektedir. Hastalık erken safhalarda teşhis edildiğinde, tedavisi mümkün bir hastalıktır.
*Başarılı bir tedavi için kedinin iştahı yerine gelene kadar yoğun besin takviyesi gereklidir. Bu sayede kedinin temel beslenme ihtiyaçları karşılanacak, karaciğerin kendi kendini yenilemesi kolaylaşacak ve hastalık yüzünden ortaya çıkan metabolik dengesizliklerin düzelmesi sağlanacaktır.
*Hastalık şekillendiğinde, iştah kaybına neden olan durum ortadan kaldırılmadığı sürece hastalanan kedi tekrar yeme içmeye başlamayabilir.
Tıbbi müdahale yapılmadığı sürece hasta kedilerin %90’ından fazlası ölümle sonuçlanabilir.
Önlem ve Sonuç
*Bu hastalık aşırı kilolu kedilerde çok daha yaygın görülür, zira bu kediler kilo sorunu olmayan kedilere oranla yağ işlemeye daha yatkın olurlar. Kedinizde karaciğer yağlanması hastalığının ortaya çıkmaması için alınacak en iyi önlem kedinizin sağlıklı bir vücut ağırlığında kalmasını sağlamaktır
*Özellikle kastrasyonun, beslenme şeklinin ve hareketsizliğin aşırı kilolu olmaya neden olabileceği ve bunun sonucunda da idiyopatik hepatik lipidozis olgularının gelişebileceği ve tedaviden her zaman sonuç alınamayacağı dikkate alınmalıdır.
*Kedinizin doğru ve dengeli beslenmesini, sürekli egzersiz yapmasını ve bolca su içmesini sağlayarak karaciğer yağlanması gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltabilirsiniz.
Vet- Hek Seracettin Öztürk
