Kedilerde Aspirin Zehirlenmesi

*Aspirin; etken maddesi asetil salisilik asit ; analjezik, antienflamatuar, antipiretik ilaçlar içinde en fazla kullanılan en etkin ve en ucuz olanıdır.

*Ancak özellikle tedavi dozunu aşan miktarlarda alındığında kedilerde, köpeklere oranla zehirlenme olaylarına daha çok rastlanılır.  Orta ve hafif doz aşımlarında sadece klinik belirtiler gözlenmesine karşın yüksek doz aşımlarında ölümle sonuçlanabilen bir toksititeye sahiptir. İlacın kedilerdeki biyolojik yarı ömrinün uzun olması nedeniyle; köpeklere oranla 10 kez daha toksik etkiye sahiptir.

*İlacın terapötik dozu kedilerde oral yolla 100-300 mg köpeklerde ise günde iki kez 300-1000 mg arasındadır.

Gelişimi nasıldır?

*Kedilerde aspirinin plazmada konsantrosyonunun yüksek düzeylere ulaşması ve yarı ömrünün daha uzun olması zehirliliğini daha çok artırmaktadır.

*Salisilik asit kanın pıhtılaşma süresi üzerinde etkin rol oynar ve pıhtılaşma süresini uzatır. Bu nedenle serum protein miktarının artışı yanında kanda karbondioksit miktarında da artmaya neden olarak vücut fonksiyonlarında aksamalara neden olmaktadır.

Klinik belirtileri nelerdir?

*Hafif zehirlenmeler olarak tanımlanabilecek durumlarda ilk gözlenen klinik belirti bulantı ve kusmadır. Ayrıca solunumun sayısında artış, beden ısısında yükselme ( aspirinin ateş düşürücü etkisi olmasına rağmen ) dehidrasyon, kordinasyon bozukluğu ve dengesizlik görülebilir. İlerleyen durumlarda kordinasyon bozuklukları belirginleşir ve ataksi görülebilir. Hayvanlar dengesini koruyamaz ve yere düşerler.

*Daha ağır zehirlenme olaylarında kusma, hiperemi, dehidrasyon ilk gözlenen belirtilerdir. Solunum yetmezliği, solunum havasının aseton kokması , kaslarda titremeler ve solunum güçlükleri belirginleştikçe koma hali gelişebilir ve kısa sürede ölüm şekillenebilir.

Tanı ?

*Anamnez, klinik bulgular, ayrıca kan ve idrar muayenelerinden elde edilen bulgulara göre kesin tanı konabilir. İdrarda bilirubin vardır. Kanın pıhtılaşma süresi uzar, total serum protein miktarı artmıştır. Lökosit sayısında ve kanın pH’sında düşme ve CO2 düzeyinde artma gözlemlenir. Kan serumunda potasyum miktarı azalmıştır. Kesin tanı için, kanda salisilat düzeyi sapanmalıdır.

Tedavi ?

*Midenin boşaltılması amacıyla kusturucu ilaçlar, mide lavajı için de karbon medisinal gibi ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca %0.1’lik Potasyum permanganat ile mide yıkanabilir. Dedehidrasyona karşı parentaral sıvı sağaltımı uygulanır. Ayrıca ürinasyonu arttırmak ve salisilatların eliminasyonunu hızlandırmak için parentaral diüretikler uygulanır. (Lasix)

*Ayrıca Aspirin; kapillar damarlarda kanamayı kontrol eden plazma faktörünü deprese ederek kanama süresini uzattığından, hayvana K vitamini enjeksiyonları yapılmaşıdır.

Sonuç ?

*Kedilerde toksik etkisi belirgin olan aspirinin; ateş düşürücü, ağrı kesici  ve yangı giderici olarak kullanımı veteriner hekimlerce pek tavsiye edilmez. Onun yerine geçen başka ilaçlar önerilmelidir.