Basenji, kökeni Mısır’dan gelen en eski ırklardan biridir. Tazıların bir alt grubu olan “Sighthound”ların bir üyesi olan Basenji, atletik, küçük ve zarif bir köpektir. Tüyleri kısa, parlak, bakır rengi, kızıl, siyah-ten ve siyah gölgeli olabilir. Genellikle ayaklarda, göğüs ve kuyruk ucunda beyaz renk bulunur. Bazı köpeklerde ise yüzde, boyunda veya bacaklarda beyaz renk görülebilir. Sırtı düz, bacakları uzun ve alın kısmında Basenji’ye endişeli bir ifade kazandıran tipik kırışıklıklar bulunur. Gözleri küçük ve badem şeklindedir. Kulaklar dik ve öne doğru, kuyruk ise yüksekte ve ucu bir yana hafifçe kıvrıktır. Basenji’nin atı andıran çok belirgin, karakteristik bir koşma şekli vardır.
Diğer bir çok ırktan farklı olarak dişiler yılda iki kez değil, bir kez kızgınlık gösterir. Basenji havlamaz fakat duruma göre pek çok farklı ses çıkararak kendini ifade edebilir.
Karakteri
Basenji zeki, meraklı, bağımsız, sevecen, canlı bir karaktere sahiptir. Profesyonel kişiler tarafından erken dönemde ele alınırsa yüksek eğitim potansiyeline sahiptir. Her zaman oyuna hazır, hızlı, kıvrak ve oyun sırasında yorulmak nedir bilmeyen nazik bir köpektir. Fakat sıkıldığında çevreye zarar verebilir. Ayrıca çiğnemeyi seven bir köpek olduğu için oyalanacağı değişik oyuncaklar olması çevreye zarar verme riskini azaltır. Basenji temiz, köpek kokusu olmayan ve çok az tüy döken, allerji problemi olan insanlar için ideal bir ırktır. Bir Basenji ile sahibi arasında ortaya çıkabilen uyum problemleri genellikle sessiz bir köpeğin çok hareketli olabileceğinin tahmin edilmemesinden kaynaklanır. Congo köpeği, Congo Terrier olarakta tanınan Basenjiler ıslak havaları sevmez. Gerçek gözyaşlarıyla ağlar, ağaçlara tırmanır, ayılar gibi sarılır, kuşlara sezdirmeden sinsice yaklaşır ve bir kedi gibi kendini temizler.
Yaşam Ortamı
Basenji yeterli egzersiz yaptırılırsa bir apartman dairesinde yaşayabilir. Ilıman iklimler hariç ev dışında yaşayamaz. Ev içinde çok aktif olan bu ırk için ideal yaşam ortamı küçük bahçeli bir evdir. Üç veya daha fazlası birlikte çok daha mutlu ve uyumlu yaşayabilen Basenji’ler kendi aralarında kavga etmezler.
Egzersiz İhtiyacı
Günlük egzersiz gereksinimi fazla olan bir ırktır. Uzun yürüyüşler, yorucu egzersizler ve oyunlarla hem fiziksel hem zihinsel açıdan dinç tutulmadığı takdirde şişman ve tembel bir köpeğe dönüşme eğilimi vardır.
Bakımı
Çok az tüy döken bir ırk olması ve bir kedi gibi kendini yalayarak temizleme davranışı nedeniyle az bakım gerektirir. Haftada bir kez fırçalayarak ölü tüylerden arındırılması sağlıklı ve parlak bir tüy yapısı için yeterli olur.
Kökeni
Basenji, bilinen en eski köpek ırklarından biridir ve kökeni antik Mısır’dan gelmektedir. 5000 yıl öncesinden kalan Mısır mezarlarında ve duvar resimlerinde Basenji’ye benzeyen köpek resimleri bulunmakla birlikte, aslında ırk piramitlerin kendisinden bile yaşlıdır. Eskiden Afrika’da ormanlarda insanlara rehberlik yapan, vahşi hayvanları uzaktan bildiren Basenji, aynı zamanda aktif bir av köpeği olarak görev yapmıştır. Avrupa’dan Afrika’ya giden ilk insanlar tarafından keşfedilen Basenji, bütün köpeklerin distemper hastalığına yakalanıp ölmesi nedeniyle Avrupa’ya 1800’lü yıllardan 1934’e kadar getirilememiştir. İlk kez 1934’te İngiltere’ye başarılı bir şekilde götürülen Basenjiler İngiliz yetiştiriciler tarafından saf olarak yetiştirilmiş ve tüm dünyaya yayılmıştır. Basenji 1943’te AKC tarafından resmi olarak tazıların bir alt grubu olan “Sighthound” olarak kabul edilmiş ve kayıtlara geçmiştir. Basenjilerin başlangıçta yurt dışına çok büyük zorluklarla ve az sayıda çıkarılması nedeniyle genetik kalıtsal hastalıklara yatkınlığı vardır. Bu yüzden 1980’lerde gen havuzunu genişletmek amacıyla Afrika’dan yeni köpekler getirilmiş ve bu sayede daha önce tanınmayan siyah gölgeli kürk yapısına sahip köpekler gen havuzuna dahil olmuştur.