Kediniz de aynı insanlar gibi acil ilk yardıma ihtiyaç duyabileceği tatsız kazalara uğrayabilir. Kedi sahipleri evlerinde bir ilk yardım çantası bulundurmalıdır. Bu çantanın içinde olması gerekenler:
- Antiseptik solüsyon –biokadin, zefiran
- Makas, pens, cımbız, enjektör
- Pamuk, tampon, sargı bezi, flaster, turnike
- Digital termometre
- Anestezik pomat-anestol
- Antibiyotikli pomat—terramycin, furacin, bactroban
- Antihistaminik pomat ve tablet—avil, tavegyl
- Amonyak, oksijenli su, alkol
Kedilerde Suni Tenefüs: Kedinizin solunumu durmuşsa suni teneffüs yapmanız gerekir. Kediyi yatırın. Kafasını hafifçe ileri çekerek boynunu düz bir konuma getirin. Ağzını kapatın ve burnuna ağzınızla hava üfleyin. Bunu yaptığınızda göğsü inip kalkıyorsa doğru yapıyorsunuz demektir. Solunum başlayana kadar devam edin. Küçük ve yavru kedilerin ciğerlerine çok sert üflemeyin, ciğerlerini yırtabilirsiniz.
Kalp Masajı: Kalp masajı ancak kedinizin kalbinin durduğuna (nabız atışı olmaması durumu) emin olduğunuz durumlarda uygulanmalıdır. Nasıl yapılması gerektiğini veterinerinizden size öğretmesini isteyin. Bilmiyorsanız veya kedinizin nabzının atmadığından emin olamıyorsanız denemeyin.Kalbi durmamış bir kediye kalp masajı uygularsanız ölümüne sebep olabilirsiniz.
Şok Tablosu: Kedinizin şoka girdiğini anlamak için dişetlerine 2 saniye süreyle bastırın. Eğer dişeti eski pembe haline ilk 2-3 saniye içinde dönmüyorsa büyük olasılıkta kediniz şoktadır. Solunumunu ve kalp atışını kontrol edin.
Kedilerde İlk Yardım Gerektiren Durumlar
İlk yardım gereken bir durumda kedinizi tutmakta zorlanıyorsanız, kedinizin üstüne kafasını ve ön patilerini örtecek şekilde bir havlu atın ve öyle tutun. İlk iş olarak kedinizin nefes alıp almadığını ve nabzının atıp atmadığını kontrol etmelisiniz. Normal şartlarda bir kedi dakikada 20-30 nefes alır. (Nefes alımını kedinizin göğsünün inip kalkmasını sayarak kontrol edebilirsiniz) Yavrularda bu oran biraz daha yüksek olabilir. Ortalama kalp atışı ise 110-140/dakika’dır. Yavru kedilerde bu oran 200’e kadar çıkabilir. Yüksek ateş de kalp atışını hızlandırır.
Isı Çarpması: Kediler sıcağa karşı köpeklerden daha dirençlidir. Yine de çok yüksek ısılarla baş etmeleri zordur. Sıcak havalarda kedinizi güneşin altında, özellikle arabada bırakmayın. Kedinizin yüksek ısıdan etkilenmesi için 10 dakika yeterlidir. Arabanızda pencereleri açmanız yeterli olmayacaktır. Klimalı arabalarda bu süreyi biraz daha uzun tutabilirsiniz ama kedinizin yalnız ısıdan değil, mor ötesi ışınlardan da etkilendiğini size hatırlatalım. Sıcak havalarda kedinizin su kabının her daim dolu olmasına özen gösterin. İçine su koyduğunuz 1-2 pet şişeyi buzlukta dondurun ve havluya sarıp kedinizin yatağına koyun. Bu işlemi birkaç saatte bir tekrarlayın. Sıcaktan bunalan kedinizi rahatlatacaktır.
Hızlı ve düzensiz nefes alıp verme, açık kırmızı renkli dil, kırmızı-soluk dişeti, halsizlik, yüksek kalp atış hızı, yüksek nabız, denge problemi, baygınlık, kalın yapışkan salya, beyin ödemi, beyin kanaması, ishal, şok, koma ısı çarpmasının belirtileridir. Kedinin yaşı, kilosu, ırksal özellikleri, sağlık durumu hatta rengi (açık renk kürk ışınları yansıtır ama koyu renk ışınları emer) bu tabloda rol oynar. Yaşlı, obez, kalp-damar hastası kediler ısı çarpmalarında büyük risk altındadır. İran kedisi gibi basık burunlu hayvanlar da anatomik yapılarından dolayı ısıya karşı daha hassaslardır.
Kedinizi ısı çarparsa derhal onu hava akımının olduğu serin bir yere alın. Kolayda bir vantilatör varsa kullanın. Kedinizi serin-ılık suyla ıslatın. Her 5 dakikada bir ıslatma işlemini tekrarlayın. Suyun çok soğuk olmamasına dikkat edin. Asla direkt buz kompresi yapmayın. Çok soğuk su kedinizi şoka sokabilir. Boyun, baş, ayak bölgelerine ıslak havlularla kompres yapın. Bacaklarına, yumuşak tabakalarına alkol sürmek de faydalı olacaktır. Isı çarpmış bir kedinin vücut ısısını ilk 10-15 dakika içinde 38-39 dereceye düşürebilmelisiniz. Bu işlemleri yaparken belli aralıklarla kedinizin ateşini ölçmeyi unutmayın. Bu süreçte kedinize su içirmeyi deneyin. İçemeyecek durumdaysa ısrar etmeyin, nefes borusuna kaçırabilirsiniz. Kediniz kendine gelince çok iyi havalandırdığınız aracınızla mutlaka veterinere götürünüz. Kedinizin serum alması çok önemlidir.
Donma: Soğukta hareketsiz kalan (özellikle kısa tüylü) hayvanlarda donma görülebilir. Kedinizi soğuk havalarda bağlı tutmayın. Bazı durumlarda kısmi donma görülebilir. Kısmi donma kulak, parmak, kuyruk ucu, penis ve vulvada oluşabilir. Dil ve dişetlerinde morarma, hareketsizlik, uyku hali donmanın belirtileridir. Kedinizi derhal sıcak kapalı bir ortama alın. Kediyi çok ani ve hızlı ısıtmak şoka sokabilir. Vücut ısısını yavaş yavaş yükseltmelisiniz. Isıyı yükseltirken masaj yaparak kan dolaşımını sağlamak çok faydalıdır.
Zehirlenmeler: Zehirlenmelerde ne yapacağınızı, zehirleyen maddenin ne olduğu belirler. Tedavi etkenin türüne göre değişir. Bozuk gıdanın sebep olduğu zehirlenmelerde kediyi kusturmak iyi bir yöntemdir. Veteriner kliniklerinde bu iş için birtakım özel ilaçlar vardır. Fakat vakit kaybetmemek için evinizde 2 yemek kaşığı sofra tuzunu ½ çay bardağı suya karıştırıp kedinize içirmeyi deneyebilirsiniz. Evimizde karbon (kömür) tabletleri bulunmasında da fayda vardır. Kimyasal madde zehirlenmeleri daha tehlikelidir. Kedinizin içtiği asit, alkali madde, çamaşır suyu, tiner veya kostik etkili bir kimyasalsa kusturmayın. Boğaz ve yemek borusu tekrar hasar görebilir. Böyle bir durumla karşılaşırsanız hiç vakit kaybetmeden veterinere gitmelisiniz.
Titreme, kasılmalar, solunum güçlüğü, kusma, koma hali zehirlenmenin belirtileridir. Evimizdeki ilaçları, kimyasalları, temizlik malzemelerini kapalı-kilitli dolaplarda tutmamız bu tip tatsız olayları yaşamamamız için almamız gereken tedbirlerin başında gelir.
Yanıklar: Kostik etkili maddeler, kaynar su ve yüksek ısılar yanığa sebep olabilir. Kimyasal kaynaklı yanık oluştuğunda, kimyasalla temas eden bölgeyi yaklaşık 10 dakika süreyle tazyikli bol su ile yıkayın. Soğuk kompres, yanık merhemi uygulayın. Ağır yanıklarda vakit kaybetmeden veterinerinize gitmelisiniz.
Elektrik Çarpması: Böyle bir durumda önce kendi güvenliğiniz için sigortayı kapatın. Kapatamıyorsanız tahta bir sopa, ahşap bir sandalye yardımıyla kediyi akımdan uzaklaştırın. Ciddi vakalarda önemli yanıklar oluşabilir, köpeğin solunumu durabilir. Suni teneffüs gerekebilir. Kalp atışı yoksa kalp masajı yapmalısınız.
Arı Sokması: Bir parça amonyak damlattığınız pamuğu arının soktuğu yere sürün. Fazla miktarda amonyak kullanmayın. Boğaz ve bölgelerindeki sokulmalar daha tehlikelidir. Çok sayıda arının sokması kedinizi şoka sokabilir. Hemen en yakın veteriner kliniğine gitmelisiniz.
Yılan ve Akrep Sokması: Arazide yürürken kediniz ani bir çığlık atar ve belli bir bölgesini sağa sola sürterek kaşımaya başlarsa muhtemelen yılan veya akrep sokmuştur. Yılan ve akrep zehirli değilse kediniz için önemli bir tehlike söz konusu değildir. Eğer zehirlilerse esas sorun antidot serumu temin etmektir. Isırılan bölgeye derhal turnike uygulayın. 10 dakikada bir turnikeyi 1 dakika süreyle çözün ve tekrar bağlayın. Kedinizde kasılmalar, titremeler, kramplar, solunum problemleri başlarsa hiç vakit kaybetmeden veterinerinizi arayın. O anti-serum ararken siz kliniğe gidin.
Suda Boğulma: Normalde kediler iyi birer yüzücü değillerdir; suya düşmeleri durumunda çıkabilecekleri bir kara yoksa boğulabilirler. Yüzme havuzları bu sebepten tehlike oluştururlar. Kedili evlerin havuzlarına sensor taktırması çok gerekli bir tedbirdir. Sudan çıkardığınız kedinizi yan çevirerek yatırınız. Başını yana çevirin ve aşağı doğru eğim verin. Hafifçe sallayarak yuttuğu suyun çıkmasını sağlayın. Solunumu durmuşsa suni teneffüs yaptırın. Nabız alamıyorsanız (emin olamıyorsanız yapmayın), kalp masajı yapın.
