Mizaç öncelikle köpeklerin sinir sistemlerine yapılan makyaj fonksiyonudur. Mizaç %100 genetik, bu kalıtsaldır; ve köpeklerin fertilizasyon (döllenme) / gebe kalınma / doğum anlarına fikslenmiştir.
Mizaç köpeklerde ortadan kaldırılamaz veya bir kısmı diğerine dönüştürülemez. Köpeğin yaşamı boyunca değiştirilemez. Zihinsel / Sinirsel karakter yapısı kalıcıdır. Ama aynı köpekde bulunan değişik mizaçlar örttürülebilirler. Örneğin çok saldırgan veya çok sesiz bir mizacı olabilir.
Çevre, sosyalizasyon veya eğitim ile kişisel olarak köpeklerin mizaçlarında değişim ifade edilebilir ama huy ne değişir nede kaldırılabilir. Köpek doğduğundaki mizacı ile ölene kadar yaşar. Diğer bir deyişle ; kısaca köpeklerin sinirsel ve fiziksel matriksleri ile ifade edilen çevresel şartlardaki değişiklikler (insan, hayvan, fiziksel içerikler ve durumlar) sonucu mizacı bulunur. Bu bakış ile mizacı objektif olarak tarif ederiz ve açıkça fiziksel ifadedir ve bu form bundan sonraki müzakare platform nedenidir.
Mizaç iki geniş kategoriye bölünür; Sağlam Mizaç ve Bozuk Mizaç
SAĞLAM MİZAÇ
Sağlam mizaca sahip köpekler kendilerine güvenen ve iddialı köpeklerdir. Kendinden çok emindir ve ne istediğini bilir. Etrafına kendini korkusuz ve kendine güvenli olarak gösterir. Hayata ve etrafına karşı her zaman meraklıdır, fazla iddialıdır ve araştırmacıdır. Birden irkilir veya korkarsa hemen kendini toparlar.
Bu köpek mükemmel bir evcil hayvandır ve işçidir, kontrolsüzlüğünde yeniden kontrolünü sağlayacak şekilde eğitilebilir ve yönetilebilir. Eger kontrol edilmez bir iddiacılığı varsa, mutlaka önemli bir şekilde yönetim problemi olduğu düsünülür. Herşeye rağmen köpeğin zihinsel zekası ile kendine sahip olma dengesini kurmasını sağlar ve bu ibret verici köpeğe bir çok insan yeni yetenekler vermek ister. Şöyle diyebiliriz; açıkça yaşlı çiftler bu yumuşak başlı köpeğin kendilerine eşlik etmesini isterler.
BOZUK MİZAÇ
Bozuk mizaçlı köpek; ılılmlı değildir, kendine güveni yoktur, yumuşak başlı değildir, ve korkusuz bir yapısı yoktur. Bozuk mizaçlı köpeklerinde davranış tarzlarına göre değişik çeşitleri vardır: saldırgan – haşin, utangaç, haşin – utangaç, yumuşak başlı; değişken mizaçlı – çabuk öfkelenen, hiperaktif ve aşırı saldırgan.
Saldırgan-Haşin Mizaç
Bu köpek saldırgan mizacını düşünmeden çevresine karşı hemen gösterir. Bu köpek davranışlarının sonucunu düşünmez. Bu köpek atlar, zıplar, koşarak kaçar, dönmek istemez, isteksizdir, kapı demirliklerinden irkilir, yada hepsini yapar. Saldırgan köpek yavaşda olsa kendini toparlayabilir. Saldırgan köpek kapı aralığında gördüğü gölge veya damdaki ışık oyunu için sonsuza dek havlayabilir. Bu gördüklerinde yanıldığını anlasada düşünmeden gösterdiği reaksiyona devam eder, araştırma gereği bile duymaz. Bu köpek ilk başta mükemmel bir alarm köpeği gibi gözüksede beraber yasadığı ev halkı ve komşular için bu kendine güvensiz köpek sürekli bir başbelasıdır.
Utangaç Mizaç
Bu utangaç köpek tanımadığı insanlardan, eşyalardan korkar. Kokulara ve harekete karşı duyarlıdır, insiyatifi yoktur. Bu utangaç köpek aynı zamanda da korkaktır. Bu genetik utangaçlık mizacı tedavi edilemez. Uygunsuz sosyal çevre ve insanlarla olan tecrübeleride utangaçlığının nedeni olabilir. Bu utangaçlık huyu iyi bir bakım veva eğitim ile iyileştirilebilir. Utangaçlık; yumuşak başlılık ile karıştırılmamalıdır.
Saldırgan ve Utangaç Mizaç
Saldırgan ve utangaç mizaçlı köpekte ön planda korku ile beraber saldırganlık göze çarpar. O klasik bir “korkan – ısıran” dır. Saldırganlastığında düşünmeden cevap verir, ve korkarak utangaçlaşır. Bu kombine içindeki köpekler tanımadıkları şeyleri ısırırlar. Korku aslında tehlikeyi anlayan normal köpekler için normal bir tepkidir ama tehlike geçtiğinde köpek kendini çabucak toparlar. Ama saldırgan – utangaç köpek bu durumda çok yavaş toparlanır ve bazen o korkunun içindeyken herhangi biri dokunursa onu ısırır. Belki çevresel ve durumsal şartların düzeldiğini düşünürse toparlanır ama hersey yeniden eski haline dönerse onunda korku reaksiyonu yeniden tekrarlar. Saldırgan – utangaç köpek tipi hiç bir zaman sabitlenemez.
Yumuşak Başlı Mizaç
Yumuşak başlı köpek bir otorite tarafından kontrol edilmelidir, kısaca bir insanın otoritesine girmeye hazırdır. O her zaman uysaldır, ılımlıdır ve tehditkar değildir. Kendinden ne istenirse yapmaya hazırdır ama kendiliğinden birsey yapmak istemez. Bu köpek tipi ilk kez köpek sahibi olanlar ve bir çok ortalamadaki aileler için mükemmel bir eştir. Yumuşak başlı köpek değişken mizaçlıdır belki ama hileci değildir. Yumuşak başlılık özelliği çevre şartları tarafından ortaya çıkabilir. Karıştırılmaması gereken genetik yapılı yumuşak başlı mizacı bu çevresel şartlarda edilen özellikle karıştırmamaktır.
Değişken Yapıdaki Mizaç
Merkezi sinir sisteminde bozukluk olan köpekler değişken mizaçlı köpeklerdir. Yeni çevresel stimuli sonucu köpek bunalır ve kontrolünü kaybedebilir. Stres dolu bir ortamda veya istenmeyen benzer bir durum karşısında sidik torbasını ve bağırsaklarını bir anda boşaltacakdır. Stresli bir ortamla başa çıkmaz ve korkmaz. Bunaldığı anda köpek vücut fonksiyonlarının kontrolünü kaybeder. Değişken mizaçlı köpek genellikle saldırgan değildir ama önemli olarak hatırlanması gereken çok korku doludur ve korku dolu köpek karşısındakini ısırarak cevap verebilir. Bu özelliği ile bir derecede yumuşak başlı köpekten gelir ve sabitlenemez. Bu tip köpekler kimlere eşlik edebilir? Bir çok ev için uygun yapıda değildir ama özenli bakım ve iyi bir psikolojik eğitim bu tip köpeklere verilebilir. Bu köpek tipi hiç kimseye tavsiye edilemez.
Hiperaktif Mizaç
Hiperaktif mizaçtaki köpekler devamlı olarak hareket halindedir ve genelikle hızlı hareket ederler. Devamlı hareket etmek isterler; koşarlar ve atlarlar. Eğer hapis edilmek istenirse; devamlı yürümek ister ve duvarlara atlar; daire şeklinde yürür veya devamlı kuyruğunu sallar. Hiperaktiflik normal değildir ama bu durum metabolik malfonksiyon (beyindeki bozukluk) sonucudur ve bu yüzden vücut aktivitelerini kontrol edemez. Bu köpek apartman katında veya küçük alanda kapalı bırakıldığında etrafa zarar verici olabilir. Bazı durumlarda hiperaktif mizaçlı köpek ile normal yüksek enerjili köpekler karışabilir.
Aşırı Saldırgan Mizaçlar
Aşırı saldırgan mizaçlı köpeklerin reaksiyonları durum şartlarına göre çok saldırgandır . Bu aşırı davranış tarzı çok sıklıkla bakıcısına karşı ve genellikle kendisini yapmaması için ikaz ettiği zamanlarda gerçekleşir. Köpek sizi incitmiş olsa dahi kolayca sakinleşemez; insanın otoritesine girmeyi kabul etmez. Aşırı saldırgan köpekler diğer hayvanlarla aynı yere konulamazlar veya herhangi bir sahibede eşlik edemezler. İşin aslı; eğer profesyonel bir bakıcısı yoksa köpek bırakılmalıdır.
